Wat moet je weten over stabilisé?

En juist door het verschil in compositie en toepassing, heb je ook telkens een andere tijdsduur nodig voor de verwerking, de uitdroging, de uitharding. Vandaar ook de meest voorkomende vragen bij het gebruik van stabilisé: hoeveel tijd heb ik om die te verwerken? Hoe lang moet ik stabilisé laten uitdrogen?

Op deze vragen zoeken wij hieronder een antwoord.

Maar eerst:

Wat is stabilisé?

Stabilisé, in de volksmond ook stabiel genoemd, is dus niet gelijk aan chape. Ja, beiden zijn een mengeling van zand, cement en water. Ja, met beide ga je functioneel een stevige ondergrond aanbrengen, waarop je dan klinkers of tegels kan leggen. 

Maar het onderscheid met chape zit in de hoeveelheid van elk van de bestanddelen van stabilisé. Zand maakt daarvan de grootste component uit.  Daarom wordt stabilisé ook vaak gestabiliseerd zand genoemd. Het aanmaakzand zelf kan rijnzand (of rivierzand) zijn, lommelzand, plaatzand, enzovoort.

Stabilisé bevat dan weer minder cement dan chape. Ter vergelijking: voor stabilisé gebruikt men ongeveer 150 kilogram cement per kubieke meter (1 kubiek zand is ongeveer 1650 kilo), voor chape +/- 220 kg/m³. De ideale meng verhouding voor stabilisé? Die ligt ergens rond één schep cement per acht scheppen zand.

Meng je er proportioneel te weinig cement in, riskeer je dat de stabilisé te weinig vastheid heeft. Ga je er een te grote portie cement in vermengen, dan wordt de onderlaag minder waterdoorlaatbaar.

En niet te vergeten: doordat er in stabilisé meer zand zit, dat op zich vochtiger is, wordt er automatisch minder water aan toegevoegd dan bij het aanmaken van chape. Daardoor droogt stabilisé ook vlugger uit.

Wil je meer weten over chape, de functie ervan, de soorten en droogtijden, lees dan hier verder!

Wanneer het best stabilisé gebruiken?

Het is niet omdat stabilisé rapper droog is dan chape, dat je, om tijd te winnen, bij je bouw of renovatie dan maar raprap voor stabilisé moet kiezen. Je keuze tussen chape en stabilisé, om een soort ondervloer te creëren, is afhankelijk van functionaliteit en locatie. 

Zo is chape meer waterdicht, wat het harden bevordert. Daarom wordt chape vooral binnen gelegd, bijvoorbeeld bij het plaatsen van een vloer of in combinatie met vloerverwarming. Met stabilisé zal je veeleer opvullen. Je creëert een water doorlatende ondergrond, die tegelijk vrij massief is qua fundering. Ideaal dus voor de aanleg van je oprit of terras, of zelfs om er palen mee te fixeren of om de greppel op te vullen die ontstaat bij het uitgraven van een zwembad.

Stabilisé maken en verwerken

Het verwerken van stabilisé is arbeidsintensief en tijdrovend. Bijkomend probleem is, wanneer je met klaargemaakte stabilisé werkt, dat men deze vaak in grote hoeveelheid komt leveren. Door die omstandigheden begint stabilisé vaak al tijdens het verwerken uit te drogen. Zodra de kiepwagen of de betonmixer de stabilisé op je werf begint te lossen, voer je die met de kruiwagen zo snel mogelijk naar waar hij moet gegoten worden – tenzij de kipper hem ter plekke kan gieten. 

Ideaal is om de stabilisé binnen de drie uur na levering verwerkt te krijgen. Neemt de verwerking langer in beslag, bestaat de kans dat de stabilisé begint te verbrokkelen en slechter gaat hechten.
 

Of maak jij je stabilisé zelf? Houd dan zeker hiermee rekening:

• Om te beginnen ga je het zand met het cement mengen in de hoger opgegeven verhouding.
• Normaal gezien moet je hieraan geen water toevoegen omdat het zand op zich voldoende vochtig is.
• Neem een handvol van het gemengde zand en cement en maak een vuist. Blijft de materie mooi samen klitten, dan zit je structuur juist.
• Valt het open in je hand, dan voeg je aan het mengsel wat water toe.
• Het mengen zelf doe je  eigenhandig met een schop door alles door elkaar te scheppen of je maakt gebruik van een betonmolen.

Houd ook hier de verwerkingstijd van maximum drie uur in het oog!

Tip!
Om de duur van verwerking van stabilisé te verlengen zijn er zogenaamde vertragers op de markt. Zo een vertrager kan helpen om stabilisé een vier tot zes uur langer verwerkbaar te houden. Natuurlijk komt dit product handig van pas bij warmere temperaturen, meestal in lente en zomer, wanneer het nat sneller uit het zand verdampt. Wel opletten bij het doseren van de vertrager! Teveel van dit product kan er net voor zorgen dat er geen wisselwerking meer is tussen de diverse bestanddelen, waardoor het cement ook niet meer verbindt en er dus geen uitharding plaatsvindt.

Wat is de droogtijd van stabilisé?

Zoals gezegd wordt er bij het aanmaken van stabilisé minder water aan toegevoegd dan bij het maken van chape. Daardoor zijn de droogtijd en uithardingsduur van stabilisé korter dan die van chape.

De drogingstijd van stabilisé hangt ook af van de keuze van het type aanmaakzand. 

Is de stabilisélaag bijvoorbeeld tien centimeter dik en heb je rijnzand gebruikt, dan bedraagt de duur van uitdroging en uitharding ongeveer zeven dagen. Is de stabilisé aangemaakt met lommelzand, met plaatzand of met scheldezand, dan kan het uitharden makkelijk twee tot drie weken duren. Heb je zeezand gebruikt, dan moet je zelfs meer dan drie weken wachten, omdat de zouten in het zand de verharding vertragen. Per 10 cm extra dikte van de stabilisélaag mag jij bij elke termijn makkelijk één à twee weken tellen. 

Ga je echter aftrillen, dan mag stabilisé met rijnzand al ’s anderendaags bereden worden, op stabilisé met pakweg lommelzand wacht je best nog een weekje voor je met de auto erop gaat rijden.

Stabilisé: hou ook nog rekening met...

1. Bij warmer weer gaat het vocht in aanmaakzand sneller verdampen, waardoor een reactie tussen cement en water uitblijft en er geen harding meer volgt.
   Tip: dan kan je het stabilisémengsel best op een koudere ondergrond of minstens in de schaduw leggen. Nu en dan bevochtigen.
    
2. Kan stabilisé ‘rotten’? Jawel! Stel dat je stabilisé hebt aangebracht bovenop een laag beton, die ondoordringbaar is en dus geen water doorlaat. Dit water blijft dan hangen in de bovenliggende stabilisélaag, die uiteindelijk zal verbrokkelen.
    
3. Stabilisé wordt vaak gemaakt van minderwaardig zand. Dikwijls is de grofheid van de korrel te fijn (0/2 bijvoorbeeld) en is de kwaliteit onzuiver. Meestal zitten er nog zouten in het zand waardoor je het risico loopt dat leidingen in de stabilisé corroderen. Het zout veroorzaakt ook vieze vlekken op de bekleding, zogenaamde uitbloeiing.